Từ Nha Trang đi trở vào Nam theo quốc lộ 1, đến cây số 1473, bên phải đường bạn sẽ thấy một bảng đề Khu mộ Bác sĩ Yersin. Nơi đây thuộc xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Đi vào khoảng 100 met là cổng của một khu vườn rộng, bảng đề: Viện Pasteur - Trại Chăn nuôi Suối Dầu.
Cổng trại Chăn nuôi Suối Dầu Thường thì cổng khóa, và vắng người. Ở bảng có số điện thoại đó, bạn hãy gọi, vài phút sau sẽ có người ra mở cổng cho vào.
Con đường đi đến mộ bác sĩ Yersin Cổng khu mộ bác sĩ Yersin Bên ngoài khu mộ Bác sĩ Yersin, từ trần ngày ngày 1/3/1943. Người ta kể rằng trước khi nhắm mắt vĩnh viễn, ông âu yếm nhìn mọi người quanh giường bệnh, nói "Vĩnh biệt" rồi trút hơi thở cuối cùng. Hay tin ông qua đời, đông đảo người dân Nha Trang tự nguyện đeo khăn tang đến viếng ông, người dân xóm Cồn đang đi biển cũng kéo nhau trở về. Ngày 3/3/1943, hàng ngàn người dân già trẻ khóc thương, xếp hàng dài tiễn đưa ông về nơi an nghỉ cuối cùng. Trong di chúc, ông viết rằng khi chôn cất cho ông được nằm úp mặt, hai tay dang ra, để được ôm trọn mảnh đất dù không phải quê hương sinh đẻ của ông, nhưng là nơi ông đã năng nghĩa tình trong suốt cuộc đời. Mộ và bia mộ tóm tắt tiểu sử bác sĩ Yersin Người dân gọi bác sĩ Yersin là ông Năm, như gọi một bậc cha ông phúc hậu của mình chứ không phải như một người nước ngoài hay một quan chức (bạn tôi khẳng định xưa kia người dân gọi ông là ông Tư chứ không phải ông Năm, như dù là ông Tư hay ông Năm cũng cho thấy sự gần gũi và thân thiết của ông với người dân Việt). Người dân lập miếu thờ ông như thờ một vị anh linh của đất nước, quê hương mình Miếu thờ Ông Năm Yersin Viếng ông Năm xong, đang từ trên đồi bước xuống. Hai bên đường là cây cao su. Do suy nghĩ thiển cận của những ngày sau 30/4/75, nhiều di tích liên quan đến bác sĩ Yersin đã bị phá hủy. Ngôi mộ của ông may mà vẫn còn giữ nguyên và được tôn tạo.
Phạm Hoài Nhân |
Điểm đến (Thư viện) > Khánh Hòa >