Ngã tư Ga là một mốc địa điểm khá quen thuộc với người Sài Gòn và các tỉnh lân cận. Đó là một giao lộ giữa quốc lộ 1A và đường Hà Huy Giáp, thuộc địa bàn phường Thạnh Lộc, quận 12, TPHCM. Giao lộ này bây giờ là cầu vượt, với 4 hướng về trung tâm Sài Gòn, Hóc Môn (quận 12), Thủ Đức và Bình Dương.
Bến xe Ngã Tư Ga. Ảnh: Panoramio.com Thế nhưng tôi chợt nhớ lại tuyến đường sắt là từ ga Sài Gòn ở Hòa Hưng rồi ra Bình Triệu tới Dĩ An, tới Biên Hòa. Đường rầy xe lửa làm quái gì đi qua Hóc Môn mà có nhà ga ở đó chứ!
Rõ ràng là câu trả lời này rất thiếu thuyết phục. Thứ nhất là vì lộ trình xe lửa không đi qua đây như đã nói trên. Thứ hai là giả sử có đi qua như câu trên nói thì chỉ là đường ray chớ không phải nhà ga. Hỏi Gu-gồ không được, tôi lật sách Sổ tay địa danh TPHCM do Lê Trung Hoa và Nguyễn Đình Tư biên soạn, tin chắc rằng 2 bậc sư phụ này sẽ có ngay câu trả lời cho mình. Tiếc thay, trong quyển Sổ tay ấy không có mục Ngã Tư Ga! May thay, trong đó có mục cầu Ga. Chú giải về cầu Ga như sau: Cầu trên quốc lộ 1A, phường Thạnh Lộc, quận 12, TPHCM, dài 15,6 met. Ga gốc tiếng Pháp là gare vì cầu gần ở ga tàu điện (tramway) Sài Gòn - Hóc Môn vào cuối thế kỷ 19 (xây dựng trong 2 năm 1896 - 1897) nên có tên trên. Vị trí của cầu Ga sát ngay Ngã tư Ga, trên quốc lộ 1, hướng về phía Thủ Đức. Hiện nay khi xây cầu vượt, quốc lộ 1A tách thành 2 nhánh nên có Cầu Ga 1A và cầu Ga 1B, chiều dài khoảng 30 met. Như vậy, cũng như chữ Ga trong cầu Ga, Ngã tư Ga mang tên này vì nó gần với một ga tàu điện được xây dựng ở đây cuối thế kỷ 19. Tra cứu thêm một chút thì được biết:
(Nguyễn Đức Hiệp - Hệ thống xe lửa công cộng tramway ở Sài Gòn thời Pháp) Theo thông tin này thì đường tramway tới Gò Vấp hoàn thành năm 1897. Ngày nay vị trí Ngã tư Ga thuộc quận 12 (Hóc Môn), nhưng vào thời điểm đó có lẽ nó vẫn thuộc Gò Vấp, và như vậy thông tin này trùng khớp với thông tin của Lê Trung Hoa. Tóm lại, gọi là Ngã tư Ga vì ở nơi đây có một ga tàu điện (tramway) được xây dựng từ cuối thế kỷ 19. Biết như vậy cũng tạm thỏa mãn rồi, héng? Phạm Hoài Nhân |