Có thể nói, chính nơi chôn rau cắt rốn vạn Gò Bồi, làng Tùng Giản, huyện Tuy Phước , tỉnh Bình Định, cái nơi nhà thơ thuở nhỏ đi học và lớn lên với nhiều kỉ niệm - TP Quy Nhơn - là cả một đời thơ của nhà thơ Xuân Diệu.
Ven sông Gò Bồi. Ảnh: Uyên Thu trên xunauvn.org Những năm đất nước còn bị chia cắt, sống trên miền Bắc xã hội chủ nghĩa, mong ngóng về “miền Nam quê ngoại”, Xuân Diệu khao khát đến cháy bỏng, có một ngày nào đó đất nước được thống nhất, được trở về thăm lại quê hương, quê ngoại, quê má mến yêu. Hình ảnh quê hương ấy ở một người con đi xa, thật càng da diết biết bao! Nó cứ như điệp khúc trong lòng, nhà thơ càng cố nén đợi chờ, càng có cơ hội bật ra: “Quê má, quê má yêu. Ta mang theo sớm chiều. Mang theo trong giọng nói. Pha Bắc lẫn Nam nhiều” (Nhớ miền Nam). Đây là tiếng nói bật từ trái tim nhà thơ, sống ở miền Bắc, dẫu chất giọng có pha đượm giọng Bắc nhưng vẫn Nam nhiều, làm nhà thơ không lúc nào nguôi ngoai về quê hương. Có thể nào nhà thơ nguôi quên khi đầu lưỡi của mình như nếm vị ngọt ngon của xoài Bình Định, da dẻ thắm hồng bởi muối biển Quy Nhơn ngày nào. Và đến ngay hơi thở cũng đượm “nước mắm ngon của vạn Gò Bồi” quê má: “Ôi bao giờ, bao giờ. Ta tắm vào da thịt. Con sông nhỏ Gò Bồi. Quy Nhơn về ngụp biển. Muối đọng ở vành tai” (Nhớ miền nam) Từ lúc má tôi đẻ tôi ra ở vạn Gò Bồi làm nước mắm Một hạt muối trong tim để mặn với tất cả những gì đằm thắm Tôi mới sinh ra thì đã có gió nồm Cơn gió ấy tuyệt vời dọc miền Nam Trung Bộ ( Miền Nam quê ngoại) Tình cảm mà Xuân Diệu dành cho Quy Nhơn trong những ngày tuổi nhỏ đi học có đặc biệt hơn. Nhà thơ đã có lần “Tâm sự với Quy Nhơn” sau ngày thống nhất nước nhà. Quy Nhơn hiện lên trong kí ức nhà thơ với “Nhà cũ cạnh chùa Bà”, với bao tên gọi Ghềnh Ráng, Đèo Son, với Tháp Đôi yêu mến. Đó là cả những ngày tháng oai hùng “tháng tám Quy Nhơn dậy thắm cờ”, cả những chuỗi ngày đau xót khi “Mỹ nguỵ tới Quy Nhơn”. Thật khó mà diễn tả cho hết niềm hân hoan của Xuân Diệu khi nhìn thấy “Mỹ chuồn, nguỵ rã đường ven biển. Ngập áo rằn ri súng nguỵ tề”. Ôi! Gió biển trăng sao ở Quy Nhơn, muối mặn xoài ngon ở vạn Gò Bồi, “bánh tráng bẻ giòn giòn, lục lạc kêu rang rảng” lẫn “tiếng cắc cụp bài chòi ở chợ Tết Văn Quang”, cùng với thế giới tuổi thơ thật là thơ trẻ của Xuân Diệu: Khi những buổi trưa tuổi nhỏ lại về Đi lượm xoài non rụng với khèo me Một vài rừng hoang là một cái địa đàng… (Đêm ngủ ở Tuy Phước) Quả là hóm hỉnh và yêu đời, ở cái tuổi “hom hem” của mình khi nói đến tình yêu (“hom hem” là với ai chứ với Xuân Diệu - “ông vua thơ tình” - thì “đến chết rồi tôi vẫn yêu ma” kia mà) thi sĩ đùa: Sẽ hoàn thành cuốn tự vị tình yêu để nam nữ thanh niên yêu nhau gặp điều gì trắc trở, thì tra vào đấy thi sĩ sẽ nói gì! Tình yêu mà nhà thơ suốt đời ca ngợi, có lẽ bắt nguồn từ tình yêu quê hương, cụ thể hơn, là với những người thân yêu nhất của mình. Nhớ đến quê hương, với Xuân Diệu cũng có nghĩa là nghĩ đến bà ngoại, đến má yêu quí. Đây là một tình cảm rất người của người Việt Nam ta nhưng vẫn có nét riêng ở nhà thơ: Bà ngoại ta còn phảng phất ở đâu đây Bánh ít lá gai, bánh ú mập đầy Hoa quả bốn mùa cũng từ ngoại mà ra ất cả (Đêm ngủ ở Tuy Phước) Cha đàng Ngoài , mẹ ở đàng Trong Hai phía đèo Ngang. Một mối tơ hồng Quê cha Hà Tĩnh đất hẹp khô rang Đói bao thửơ , cơm chia phần từng bát Quê mẹ gió nồm thổi lên tươi mát Bình Định lúa xanh ôm bóng Tháp Chàm Muốn ăn nước dừa, ăn xoài chín đỏ Muốn ăn bánh tét , bánh tổ Thì theo tao ở mãi trong này (Cha đàng Ngoài, mẹ ở đàng Trong) Tôi bâng khuâng chợt nghe đâu đó lời ca tha thiết “Quê hương” của Đỗ Trung Quân: Quê hương nếu ai không nhớ Sẽ không lớn nổi thành người Trần Xuân Toàn |
Con người & Sự kiện (Thư viện) > Bình Định >
